Prostat kanserinin yönetiminde prostat spesifik membran antijenine (PSMA’ya) dayalı uygulamaların kullanımı son yıllarda hızla gelişerek, yeni tedavilerin bulunmasına ve prostat kanserinin biyolojisi hakkında yeni bilgiler kazanılmasına destek olmuştur. Ancak PSMA-PET’in hızlı klinik uygulamayla, uzun takip dönemleri olmaksızın orta vadeli ve uzun vadeli onkolojk sonuçları tanımlayarak prognoza dair sağlayacağı bilgi üzerine sistematik çalışma yapılmamıştır.

Güncel veriler, lokalize ve biyokimyasal olarak rekürren hastalığı olan erkeklerde, geleneksel prognostik faktörlerin ve sağkalım sonuçlarının, PSMA’nın yüksek ekspresyonu ile (hem immünohistokimyasal hem de PET tutulumu olarak) ilişkili olduğunu göstermektedir.

PSMA biyolojik olarak yüksek dereceli prostat kanseri ve ilerlemiş hastalıkla ilişkilidir ve sistemik hormonal tedavilerin kullanımıyla değişebilir. İmmünohistokimyasal olarak daha yüksek PSMA ekspresyonu, daha düşük PSMA ekspresyonu olan hastalara kıyasla daha kötü sağkalım sonuçları ile ilişkilidir.

PET-BT’de primer tümör PSMA ligand tutulumu, yüksek Gleason skorları veya ISUP (International Society of Uro-Pathology Grade Group) derecesi ve radikal prostatektomi sonrası progresyonsuz sağkalımın azalması gibi geleneksel prognostik faktörlerle ilişkilidir. İndeks tümörün PSMA-PET’te yakalanması da prostat kanseri şüphesi olanlarda prostat biyopsisinin kesinliğini artırır ve biyopsiden güvenli şekilde vazgeçilmesini sağlayabilir.

PSMA-pozitif lenf düğümü metastazının saptanması, cerrahi sonrası ve kurtarıcı tedavi (cerrahi ve radyoterapi) sonrası biyokimyasal persistans ve biyokimyasal rekürrens ile ilişkilidir. Ancak küçük boyutlu lenf düğümü metastazları PSMA-PET’te gözden kaçabilir, bu nedenle klinik faktörler önemini korumaya devam etmektedir.

Rekürren hastalıkta PSMA-PET tutulumunun düşük olması, prognoz için olumu bir faktördür, ancak metastatik kastrasyona dirençli prostat kanserinde yüksek ¹⁸F-florodeoksiglukoz tutulumu ile birlikte bulunması, prognozun kötü olduğunu gösterebilir.

Bu yöntemin klinik kullanımının desteklenebilmesi için, güvenilir onkolojik sonuçlarla birlikte tedavinin yönlendirilmesi için PSMA-PET’in kullanıldığı klinik çalışmaların yapılması gereklidir.

PET: Pozitron emisyon tomografisi; BT: Bilgisayarlı tomografi.

Referans:

Roberts MJ, et al. Nature Reviews Urology 2023;20:23-47.

NON-2023-0166